ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ ΚΑΙ ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ ΣΕ ΟΛΟΥΣ

Η θαμπωμένη χωρα

Η θαμπωμένη Χώρα
Πολλές φορές στου δειλινού τη μυστική την ώρα, όταν γυρνώ με την ψυχή βαριά συλλογισμένη, πολλές φορές στην ερημιά βγαίνει μιαν αυλή χώρα, μια χώρα πάντα σιωπηλή και πάντα θαμπωμένη.
Τα σπίτια της είναι κλειστά κι είναι παλιά. Κλωνάρια ξεβγαίνουν μέσ' απ' τις φτωχές αυλές, τις ρημαγμένες, στους τοίχους, στα κατώφλια τους, φυτρώνουνε χορτάρια κι οι στέγες μες στην πράσινη τη μούχλα είναι ντυμένες.
Έτσι είναι. Κι άλλα τα 'χω δει θαρρώ στα μαύρα ξένα, άλλα εδώ πέρα στο χωριό, και κάποια στο νησί μου, κάποια στο δρόμο του γιαλού, σε χρόνια ευτυχισμένα, κι όλα τους, κι όλη η χώρ' αυτή μου λέει για τη ζωή μου.
Α! Καθώς μπαίνω στ' άχαρα τα βραδινά στενά της, κανένας δεν υπάρχει πια να βγει να μ' απαντήσει, εγώ είμαι ο μόνος κι ο στερνός που τα περνώ διαβάτης θυμάμαι αγάπες σβήνεται το λίγο φως στη δύση•
Σβήνεται αγάλια ολότελα. Κι η χώρα η θαμπωμένη μαζί μ' εκείνο σιωπηλή βυθίζεται μακριά μου, γυρνάω σκυφτός.Κι αλλοίμονο! τριγύρω μου δε μένει παρά η νυχτιά, κι η σκοτεινιά κι η ατέλειωτη ερημιά μου.

Πορφύρας Λάμπρος

Το αρχαιότερο κείμενο του κόσμου

Το μέγεθος των κομματιών κυμαίνεται από αυτό ενός μεγάλου γραμματοσήμου μέχρι αυτό μιας φακής (φωτ. αρχείου)Τα Νέα
Θεσσαλονίκη: Ολοκληρώθηκε, μελετήθηκε και εκτυπώθηκε η πρώτη πλήρης έκδοση του αρχαιότερου βιβλίου της Ευρώπης, του περίφημου παπύρου του Δερβενίου.
Η παρουσίαση της πρώτης αυτής έκδοσης του κειμένου που έγινε από τους καθηγητές Κυριάκο Τσαντσάνογλου (ομότιμο καθηγητή της κλασσικής φιλολογίας), Θεόκριτο Κουρεμένο (αναπληρωτή καθηγητή της κλασσικής φιλολογίας) και Γιώργο Παράογλου (καθηγητή της παπυρολογίας) θα γίνει την ερχόμενη Πέμπτη στο αρχαιολογικό Μουσείο της Θεσσαλονίκης.
Πρόκειται για τον γνωστό, από το Φεβρουάριο του 1962, πάπυρο με ορφικό κείμενο, που βρέθηκε καμένος στον κιβωτιόσχημο τάφου του Δερβενίου (στον ίδιο όπου βρέθηκε ο εντυπωσιακός χάλκινος κρατήρας με την τέφρα του νεκρού, χρυσό στεφάνι και άλλα σκέυη). Ο πάπυρος φέρεται να γράφηκε στο δεύτερο μισό του 5ου π.Χ αιώνα (πριν από το θάνατο και την καύση του νεκρού που προσδιορίζεται στα 340 π.Χ).
Το κείμενο του παπύρου αποτελεί μια φιλοσοφική πραγματεία δοκιμιακής σχεδόν μορφής, ένα σχόλιο ουσιαστικά πάνω σε ένα ορφικό ποίημα του 5ου π.Χ.
Στο κείμενο αναλύεται η άποψη των ορφικών (φιλοσοφική θεωρία - δοξασία που διαδόθηκε στην Ελλάδα του 6ου π.Χ. από τη Θράκη και συνδέθηκε με τον Θράκα Ορφέα, στο πρόσωπο του οποίου αναγνωρίστηκε ο αρχηγέτης και δημιουργός σειρά επικών ποιημάτων με τον τίτλο «Θεογονίαι») περί της κοσμογονίας, θεογνωσίας, μυστικισμού και θρησκευτικών τελετών, ενώ σύμφωνα με τους μελετητές αποτελεί πρόδρομο του μονοθεϊσμού.
Η ανασύνταξη του βιβλίου υπήρξε επίπονη και χρονοβόρα. Σώθηκαν 266 κομμάτια, το μέγεθος των οποίων κυμαίνεται από αυτό ενός μεγάλου γραμματοσήμου μέχρι αυτό μιας φακής. Τα κομμάτια τοποθετήθηκαν στη σωστή τους θέση δημιουργώντας έναν κύλινδρο μήκους τριών περίπου μέτρων και μέγιστου ύψους 9,5 εκατοστών που περιείχε 26 στήλες κειμένου.
Πρόσφατα μάλιστα την επιχείρηση αποκρυπτογράφησης του κειμένου ανέλαβε πολυμελής επιστημονική ομάδα με επικεφαλής τον Ντερκ Όμπινκ του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, διευθυντή και γενικό εκδότη του σχεδίου για τους παπύρους από τον οξύρυγχο.
Η επιχείρηση ανασύστασης, μελέτης και δημοσιοποίησης του κειμένου, στην οποία μετείχε μάλιστα και ο υφυπουργός Οικονομικών Π.Δούκας, ο οποίος πέραν του προσωπικού ενδιαφέροντος δήλωσε απόλυτος υποστηρικτής του πρωτοποριακού προγράμματος φασματοσκοπικής φωτογράφησης του παπύρου, ενώ με την ιδιότητα του ως μέλος της κυβέρνησης δεσμεύτηκε για την όποια έκτακτη επιχορήγηση χρειαστεί προς το υπουργείο Πολιτισμού, χαρακτηρίστηκε ως μείζον θέμα «εθνικής σημασίας».

Χρήστου Μαλεβίτση

Π Α Ν Η Γ Υ Ρ Ι Κ Ο Σ
Επί τη 28η Οκτωβρίου 1940



Σήμερα, στα πεδία των μαχών του Σαράντα,βασιλεύει η αθώα γαλήνη της φύσεως. Οι κορυφαίες στιγμές της ελληνικής ιστορίας αποσύρονται μέσα στην συνείδησή μας. Εκεί διασώζονται. Και από εκεί κάθε ημέρα μας κρίνουν. Βαρύ το διαπρεπές ιστορικό φορτίο που φέρουμε μέσα μας. Και βαθύτερη η υποχρέωσή μας.
Το αρχαίο έθνος μας, βεβαίως, έχει πολλές ημέρες θριαμβικές ή τραγικές να αναμνησθεί. Για μας όμως η 28η Οκτωβρίου κατέχει όλως ιδιάζουσα θέση. Δεν αποτελεί παράδοση, αποτελεί βίωμα προσωπικό. Δεν προέρχεται από κληρονομία, αλλά αποτελεί κληροδοσία της παρούσης γενεάς προς το μέλλον του έθνους. Μεταξύ ημών ευρίσκονται οι πρόμαχοι της Αλβανίας. Και οι νεκροί του μετώπου ήσαν προσφιλή πρόσωπα με τα οποία συνεζήσαμε.
β’. Το μελιχρό πρωϊνό της φθινοπωρινής εκείνης ημέρας εσημάδευσε τη ζωή μας. Ο καθείς μας έχει μίαν ιδιαίτερη προσωπική ανάμνηση του πολεμικού εκείνου εγερτηρίου. Είμαστε οι άνθρωποι οι μετά τον Οκτώβριο του Σαράντα. Και μολονότι επέρασαν τόσα χρόνια από τότε, ζούμε πάντοτε την επαύριο εκείνης της ημέρας. Διότι τα γεγονότα που επακολούθησαν, στην προσωπικήν μας ζωή, στην ζωή του έθνους μας και στην ζωή του κόσμου ολόκληρου, διέγραψαν μια νέα εποχή. Οδυνηρή στην προσαρμογή, αγχώδη στην βίωσή της, πολυσήμαντη στην ιστορική της αποτίμηση.
γ’. τα γεγονότα που διεδραματίσθησαν τότε είναι γνωστά. Ευρίσκονται καταχωρημένα στις σελίδες του προσωπικού μας ημερολογίου. Η ιστοριογνωσία μας δυσκολεύεται να συλλάβει τους βαθύτερους συσχετισμούς των γεγονότων αυτών. Πάντοτε θα απορούμε πως ορισμένες εθνικές μήτρες ευγενών ιδεών, εκτρέφουν ταυτοχρόνως και σπέρματα ανήκουστης αγριότητας. Και εξεκίνησαν οι απόγονοι του Δάντη και του Κάντ, υπό τους ήχους Βαγκνερικών εμβατηρίων, για να σκορπίσουν τον όλεθρον. Οι πρό του πολιτισμού βάρβαροι έχουν το ελαφρυντικό που έχουν και τα ζώα. Οι μετά τον πολιτισμό βάρβαροι μένουν εσαεί ανεξηλέωτοι. Ενώπιον της περασμένης και της μελλούσης ανθρωπότητος. Και έπραξαν τόσο κακό, που αν είναι να το χωρέσει η καρδιά μας θα σπάσει. Κάτω από τους θόλους των αιώνων θα αιωρούνται οι οιμωγές των απειροπληθών θυμάτων της απανθρωπίας, αδικαίωτες. Διότι οι αιώνες δεν λησμονούν.





Τα ελεύθερα έθνη της Ευρώπης εδέχθησαν την επίθεση. Και τα έθνη αυτά με τα μεγάλα ονόματα και τους πολυάριθμους στρατούς υπεχώρησαν στη βία. Και μόνον η Ελλάς αντιτάχθηκε. Από τους ξωμάχους των Ηπειρωτικών υψιπέδων, μέχρι τους ψαράδες των μοναξιασμένων νησιών του Αιγαίου, όλοι οι έφηβοι της ευάνδρου αυτής χώρας, εκκίνησαν για το μέτωπο. Με οργή και με πίστη. Για να υπερασπίσουν το πάτριο έδαφος. Εκείνες τις αποβροχιάρικες και συννεφιασμένες ημέρες.
δ’. Που ευρέθη τόση δύναμη, τόσο θάρρος και τόση απάρνηση ζωής; Και που ευρέθη τόση αίσθηση ευθύνης και τόση αξιοπρέπεια; τα μεγαλόσχημα έθνη της Ευρώπης επροτίμησαν να ανοίξουν τις πύλες τους στη βία. Οι Ελληνες επροτίμησαν να θραύσουν το σκεύος της ζωής των στους αιχμηρούς βράχους της Πίνδου, παρά ν’ αφήσουν τον εχθρό να διαβή τα σύνορα.
«Το δε την πόλιν σοι δούνε ούτ’ εμόν εστί ούτ’ άλλου των κατοικούντων εν ταύτη. Κοινή γαρ γνώμη πάντες αυτοπροαιρέτως αποθανούμεν και ου φεισόμεθα της ζωής ημών». Αυτή ηταν η απάντηση του τελευταίου αυτοκράτορος του Βυζαντίου προς τον επιδρομέα.
Τα άλλα έθνη, όμως δεν είχαν πίσω τους ένα μαρμαρωμένο βασιληά, για να τα ανδρίζει, από τις επάλξεις της πύλης του Αγίου Ρωμανού. Και ούτε είχαν πίσω τους τους προμάχους εκείνους που, αντί να πέσουν στα χέρια των εχθρών, έθεταν φωτιά στις πυριτιδαποθήκες και ανατινάσσονταν στον αέρα, ως πυριφλεγή μετέωρα, καταυγάζοντα δια παντός, τους ουρανούς της αρετής και της υπερηφανείας.
ε’. κάθε πράξη αρετής έχει καθολική σημασία. Και η αρετή μέσα στην ιστορία πολύ δύσκολα πραγματώνεται. Από χιλιάδες χρόνια, σοφοί, κοσμικοί και προφήτες θρησκευτικοί απεγνωσμένα προσπαθούν να ορθοποδήσουν την αρετή μέσα στην ιστορία. Σε μια ιστορία που το πρόσωπό της είναι κατάρρυτο από αίματα, τρομαγμένο από την αδικία και συσπασμένο από την βία.
Κι αν κάθε πράξη αρετής έχει καθολική σημασία στην ηθική σφαίρα, η αρετή των Ελλήνων προμάχων του αλβανικού έπους, είχε σημασία και στην ιστορική σφαίρα. Ηταν ένα γεγονός που είχε παγκόσμια απήχηση. Κι έκανε να αναθαρρήσουν οι καρδιές όλων των Εθνών. Ηταν η πρώτη μεγάλη ηθική και στρατηγική νίκη, που κέρδισαν οι Ελληνες για λογαριασμό ολοκλήρου της εντρόμου ανθρωπότητος.
Με τι λόγια να περιγράψει κανείς τις από κρασί αθανασίας μεθυσμένες εκείνες ψυχές, που ξεπέρασαν τον πόνο, την καρτερία, την αντοχή, τον θάνατο; που πήγαν πέραν των ορίων, που πήγαν πέραν του θανάτου; τελευταίοι οι Κρήτες, αμφισβήτησαν από τον εχθρό κάθε σπιθαμή του ιερού τους εδάφους. Με πολεμικό μένος πρωτοφανές στην ιστορία. Και ενθυμείται κανείς πως όταν έπεφταν τα κάστρα της βασιλεύουσας, τελευταίοι οι Κρήτες, ακόμη εμάχοντο στις επάλξεις των τειχών του Θεοφίλου.


Εκείνο που λείπει από την νεώτερη ιστορία μας, είναι ένας Ομηρος. Με τον θείο του λόγο να καλλιεργήσει την σύγχρονη συνείδηση. Διότι, δεν μας απόλειψεν ο Αχχιλεύς. Ο οποίος «ουρανώ εστήριξε κάρην και εί χθονί βαίνει». Που περπατάει στην γή και το κεφάλι του αγγίζει τον ουρανό.
στ’. Η ειρήνη μας παρέχει τα μέτρα της καθημερινότητος. Ο πόλεμος μας εγνώρισε με τα μέτρα της αιωνιότητος. Διότι μας εγνώρισε με τα όρια της υπάρξεώς μας. Μία γεύση ματαιότητας και αθανασίας. Μία φρενήρης περιδίνηση στις εσχατιές του ψυχικού μας πεδίου, στις ακρώριες των ενστίκτων,των συγκινήσεων και των ιδεών, όπου οι μικροί εσμικρύνθησαν και οι μεγάλοι εμεγαλύνθησαν.
Η 28η Οκτωβρίου άνοιξε μία εποχή όπου ο πόνος, η απόγνωση και αι μεγαλειώδεις εξάρσεις, επερίσσευσαν. Δραματική, υψηλόφρων και αντιφατική εποχή. Οι άνθρωποι στις αιχμές της υπάρξεώς των συνετρίβοντο ή έκρουαν τις πύλες της αθανασίας. Ηταν η εποχή που έκρινε αναλέητα τους ανθρώπους. Όσοι επίστευαν σ’ αυτά που επρέσβευαν τα υπέγραφαν με το αίμα τους. Και εδοξάζονταν. Και όσοι δεν τα επίστευαν, υποχωρούσαν πανικόβλητοι. Και καταισχύνονταν.
ζ’. Απανθρωπιά και ανθρωπισμός αλληλοεμάχονταν στα πεδία της ιστορίας σε μάχες σκληρές, αιματηρές, αμφίβολες. Στην Ευρώπη, στην Ασία, στην Αφρική,στην Μεσόγειο, στους μεγάλους Ωκεανούς, στις πολυάνθρωπες πόλεις και στις ερημιές, η αλληλοσφαγή εμαίνετο. Που είναι ο λόγος του Θεού; Του Θεού των λευκών; Του Θεού των μαύρων; Του Θεού των κιτρίνων; Πού είναι ο λόγος των θεηλάτων Προφητών; Η υδρόγειος, στροβιλιζομένη στην αέναη πορεία της, αναμέσον των σιωπηλών άστρων, δεν ηχούσε από το αλληλούϊα. Αλλά έσταζε αίμα ζεστό, πορφυρό, ανθρώπινο. Αίμα των υιών του Θεού, εφ ών αυτός ηυδόκησε.
Ηταν λοιπόν η μάχη κατά της απανθρωπίας μία μάχη χαμένη; Τώρα ξέρουμε ότι δεν ήταν. Τότε όμως δεν το ξέραμε. Και έπρεπε να δοθούν τα πάντα για να κερδηθεί. Και πρώτοι οι Ελληνες έδωσαν την ζωή τους. Ηταν μια εποχή αμφιβολιών και οι άλλοι δεν το έπραξαν πρώτοι. Ηταν αμφίβολα τα ιδανικά. Ηταν αμφίβολες οι πατρίδες. Και έλεγαν μερικοί: προς τι να πολεμήσουμε; Οι Ελληνες τους έδειξαν για ποιες αξίες αξίζει να πολεμήσουν. Η Πατρίδα και η Ελευθερία κείνται πέραν του θανάτου. Και η θυσία για την υπεράσπιση των αξιών αυτών, εκπίπτει εις αληθή όλβον. Τούτο είναι μία αρχαία όσο και πρόσφατη συμβολή των Ελλήνων στην διαμόρφωση της νεωτέρας συνειδήσεως.
η’. Στις ημέρες που ακολούθησαν την 28η Οκτωβρίου του Σαράντα συναναστραφήκαμε πολύ με τον θάνατο. Και με τους νεκρούς. Και οι νεκροί ησαν αδέλφια μας, οι συνομίλικοί μας. Είχαμε καθίσει μ’ αυτούς στο ίδιο θρανίο. Και τους εθάψαμε με τα ίδια μας τα χέρια. Στα χείλη μας μένει πικρή και μετέωρη η γέυση του τελευταιου ασπασμού.


Υπάρχουν πολλών ειδών θάνατοι. Υπάρχει ο θάνατος που σημαίνει την λήξη της ζωής και υπάρχει ο θάνατος που σημαίνει την υπέρβαση της ζωής. Ο τελευταίος αυτός δεν είναι θάνατος. Είναι αθανασία. Είναι ο χώρος όπου οι πολεμιστές γίνονται εσαεί νικητές. Που δεν τους φθάνει καμμιά πολεμική μηχανή. Που δεν τους φθάνει η φθορά. Είναι ο χώρος του μεγάλου τιμήματος αλλά και της ακόμη μεγαλύτερης τιμής.
Εμείς, οι περιλειπόμενοι των μαχών, δεν τους ξεχνούμε. Και την ημέραν αυτή τους αποδίδουμε τον φόρο τιμής, που τους αξίζει. Νηπενθές της θλίψεως μας προσμετράται των νεκρών αυτών η άφθιτος δόξα.
θ’. Η 28η Οκτωβρίου μας παρακινεί να κλάψουμε για τους νεκρούς, να τραγουδήσουμε για τους αντρειωμένους, να πικραθούμε από την απόγευση της μνήμης των συμφορών, να χαρούμε για την τελική μας νίκη. Να ευφρανθούμε από τα νάματα του ενδόξου έπους, να μεθύσουμε από Ελληνική ιστορία.
Η 28η Οκτωβρίου η τόσο οικεία επέτειος σ’ εμάς, μας δίδει την ευκαιρία να αποδυθούμε τον τετριμμένο χιτώνα της καθημερινότητος, και να αισθανθούμε επάνω στο γυμνό κορμί, τα ρίγη της διαιώνιας ιστορίας μας. Να νοιώσουμε την ιερή και αδιάφθορη φλόγα που από αιώνες εγκατοικεί στην ελληνική ψυχή.
ι’. Πατρίδα μας δεν είναι μόνον ο ελληνικός χώρος. Αλλά και ο ελληνικός χρόνος. Και τα ελληνικά αισθήματα. Και οι ιδέες. Η διάσταση του χρόνου, η διάσταση της Ελληνικής Ιστορίας, δεν χωράει στα λειψά ελληνικά χώματα. Χωράει όμως μέσα στην ελληνική συνείδηση.
Και σήμερα πανηγυρίζει η ελληνική συνείδηση ένα πρόσφατο και ακραίο γεγονός της ιστορίας της. Ο περίδοξος, όσο και αιμόφυρτος κύκλος του Σαράντα μας υποχρεώνει να αντιληφθούμε πως οι πανηγυρισμοί δεν είναι ευκαιρία για μάταιους λόγους. Είναι για να ευρύνουν αυτήν την συνείδηση. Και να την καλλιεργούν. Μέχρι που να λάμψη από το μυστικό εκείνο ελληνικό φως, το ανέσπερο. Μέχρι που να φρουμάξει σαν το «άτι το ανεπίβατο της φυλής». Μέχρι που να αναβρύσει από την «παγά τη λαλαίουσα» το «λάλον ύδωρ» το οποίο δεν «απέσβετο».
Και ευφραίνει η σημερινή ημέρα αυτήν την συνείδηση. Την ελληνική συνείδηση που πάλλεται από θείο έρωτα για την Ελευθερία.

Μεγάλη ήταν η έκπληξη των Ευρωπαίων, όταν ανεκάλυψαν ότι σε ωρισμένες περιοχές της Άπω Ανατολής κατοικούσαν λαοί λευκοί, τελείως διαφορετικοί από τους μογγολικούς λαούς, οι οποίοι αποτελούσαν λευκές νησίδες μέσα στη μογγολική θάλασσα που τους περιέβαλλε.
Λευκοί πληθυσμοί ανεκαλύφθησαν στην Χοκάιντο, το βορειότερο από τα ιαπωνικά νησιά, στην Σαχαλίνη, στις εκβολές του ποταμού Αμούρ και στις Φιλιππίνες νήσους.
Αργότερα οι ανθρωπολόγοι και οι αρχαιολόγοι (όπως γράφει ο Ι. Πασσάς) εξακρίβωσαν ότι οι λευκοί κάτοικοι της Ανατολικής Ασίας άλλοτε, προ της νεολιθικής εποχής, ήσαν εξαπλωμένοι στο σύνολο σχεδόν της ανατολικής Ασίας. Οι επιστήμονες ωνόμασαν αυτούς τους πρωτόγονους λευκούς παλαιοκαυκασίους. Υπολείμματά τους αποτελούν σήμερα οι Νίχβοι ή Γκιλιάκοι των εκβολών του Αμούρ και της Σαχαλίνης, οι Αϊνού της Ιαπωνίας καθώς και μικρές ομάδες στις Φιλιππίνες.
Ο αρχαιότατος λαός των Αϊνού, όπως διδάσκουν οι ελλιπείς, εν γένει πηγές, αντιμετώπισε την εισβολή και την καταπίεση των διωκτών του, των Ιαπώνων. Αντιστάθηκαν γενναία, πολέμησαν επίμονα με πρωτόγονα όπλα εναντίον πανόπλων εχθρών και απομονώθηκαν τελικώς ως μουσειακό κατάλοιπο στην νήσο Hokkaido. Ίσως οι εχθροί διέγνωσαν την αξία και την σπουδαία τους καταγωγή και θέλησαν να τους αφανίσουν αφομοιώνοντάς τους και φυλετικώς και γλωσσικώς. Όμως, όπως και στην Ελληνική Μητρόπολη, δεν κατάφερε ο κατακτητής να αφανίση την γλώσσα.
Η ανά χείρας μελέτη μας λοιπόν είναι πρωτογενής διερεύνηση της γλώσσας, τα λοιπά δε ιστορικά και πολιτισμικά στοιχεία που περιελήφθησαν, βοηθούν τον αναγνώστη να συμπληρώση την εικόνα από τα γλωσσικά στοιχεία, με χαρακτηριστικά του καθ ημέραν βίου, των πεποιθήσεων και της Κοσμογονίας των Αϊνού, που κι αυτά, παραπέμπουν σε ελληνικές πηγές και δοξασίες.( Συνεχίζεται)

Λάμνωντας στη Σαλονίκη

ΟΝΕΙΡΟΝ ΣΤΟ ΚΥΜΑ

Την ανεγνώρισα πάραυτα εις το φως της σελήνης το μελιχρόν,
το περιαργυρούν όλην την άπειρον οθόνην του γαληνιώντος πελάγους,
και κάμνον να χορεύουν φωσφορίζοντα τα κύματα.
Είχε βυθισθή άπαξ καθώς ερρίφθη εις την θάλασσαν,
είχε βρέξει την κόμην της, από τους βοστρύχους της οποίας ως ποταμός έρρεε το νερόν, και είχε αναδύσει.
Ητον απόλαυσις, όνειρον , θαύμα.
Είχεν απομακρυνθή ως πέντε οργυιάς από το άντρον, και έπλεε, κ’ έβλεπε προς ανατολάς, στρέφουσα τα νώτα προς το μέρος μου.
Έβλεπα την αμαυράν και όμως χρυσίζουσαν αμυδρώς κόμην της, τον τράχηλον της τον εύγραμμον, τας λευκάς ως γάλα ωμοπλάτας, τους βραχίονας τους τορνευτούς, όλα συγχεόμενα, μελιχρά και ονειρώδη εις το φέγγος της σελήνης. Διέβλεπα της οσφύν της την ευλύγιστον, τα ισχύα της, τας κνήμας, τους πόδας της, μεταξύ σκιάς και φωτός, βαπτιζόμενα εις το κύμα.
Εμάντευα το στέρνον της, τους κόλπους της, γλαφυρούς, προέχοντας, δεχομένους όλας της αύρας τας ριπάς και της θαλάσσης το θείον άρωμα.
Ητον πνοή, ίνδαλμα αφάνταστον, όνειρον επιπλέον εις το κύμα, ήτον νηρηίς, νύμφη, σειρήν, πλέουσα, ως πλέει ναύς μαγική,
η ναύς των ονείρων…

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

Εφημερία

ΕΦΗΜΕΡΙΑ
Λες, πώς από τότε πού κατάλαβες, εφημερεύεις. Σοΰ εδόθη ή ημέρα, και είπες• ιδού εγώ μέσα στο μελιχρό φως, μέσα στον οικείο χρόνο, μέσα στον απρόσμενο κόσμο, πού μου έφανερώθη και πού είναι ό Ναός μου.
Τίποτε δεν σου ανήκει• σου εδόθη όμως ένα κερί, ή ψυχή σου. Από τότε πού κατάλαβες, άναψες το κερί κα'ι είπες• θα το κρατώ αναμμένο μέσα σε τούτη την κοσμική ξαγρύπνια, ίσαμε να λειώσει. Αυτή είπες πώς είναι ή εφημερία σου. Και είπες πώς βρίσκεσαι στην ακμή του φωτός, και πώς αυτό είναι το πάν πού σου έδωρήθη.
Από τότε πού κατάλαβες, δεν έχεις να κάνεις τίποτε, παρά να κρατάς αναμμένο το κερί στο Ναό πού τάχθηκες να εφημερεύεις, όσο κρατάει ή ήμερα. Δεν έχεις ούτε να γνωρίσεις ούτε να πονέσεις ούτε να ελπίσεις ούτε να χαρείς. "Ολα αυτά τα έκαμες προ της εφημερίας, τότε πού δεν είχες καταλάβει.
Τώρα σιώπησες, όπως σιωπηλά είναι όλα τριγύρω σου. Μόνο το φως. Και εφημερεύεις στο φως. Καθώς αναδύθηκες από το όνειρο, αναστήθηκες στο σιωπηλό φως. Και κοιτάς απορημένος όσο κρατάει το κερί σου: το φως του κεριού σου, το φως του κόσμου, το μελιχρό.
Δεν πέρασε από το νου σου κανένας αίνος, ούτε πώς περιμένεις τίποτε, ούτε σε φοβίζει τίποτε. "Οπως το κερί πού απλώς φωτίζει και λειώνει και τίποτε άλλο. Εσύ την εφημερία σου τηρείς. "Ωσπου να έρθει ό άλλος, θα ανάψει από το κερί σου το κερί του και θα καθήσει στη σκοπιά σου, καθώς θα αποχωρείς. Χωρίς να αλλάξετε κουβέντα.
Χρήστου Μαλεβίτση

Λέγεται ότι το ηλιακό ρολόι ήταν ανακάλυψη των Αιγυπτίων… μα τέλος πάντων πως είναι δυνατόν όλα να τα ανακάλυψαν αυτοί και να μην έχει διασωθεί τίποτε ???Κατά δεύτερον για να μπορέσει κάποιος να κατασκευάσει ένα ηλιακό ρολόι χρειάζεται να έχει ανακαλύψει τον γνώμονα που έκανε πρώτος ο Αναξίμανδρος ενώ ο πρώτος γνωστός από κείμενα που κατασκεύασε ηλιακό ρολόι ήταν ο Απολλώνιος ο Περγαίος (από την Πέργη της Παμφυλίας).Αυτός ήταν ο τρίτος σε αξία μαθηματικός της αρχαιότητας μετά τον Αρχιμήδη και τον Ευκλείδη. Τον μεγάλο αυτόν μαθηματικό αποκαλούσαν Μέγα Γεωμέτρη και δίδαξε στην Ε' αίθουσα της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας και γι αυτό τον αποκαλούσαν "Απολλώνιος ο Ε'". Εκτός από ηλιακά ωρολόγια ασχολήθηκε με υδραυλικά μουσικά όργανα και τα βιβλία που τον έκαναν διάσημο είναι τα ΚΩΝΙΚΑ 8 βιβλία. Διασώθηκαν τέσσερα χάθηκαν 17. Στην Ελλάδα υπάρχουν σφαιρικά(Μουσείο Δήλου),(Μουσείο Στρασβούργου Γαλλία),επίπεδα (Μουσείο .Νάπολης Ιταλία),υδρόγεια από τα σπανιότερα του είδους(Αρχαιολογικό Μουσείο Ναυπλίου)κ.α.
Αποτελούνταν από ένα γνώμονα που έριχνε τη σκιά του σε ένα σύστημα εγχάραγκτων ενδείξεων που οι αρχαίοι αποκαλούσαν "ανάλημμα" και περιελάμβανε δύο καμπύλες, η πλησιέστερη προς τον γνώμονα αντιπροσώπευε την άκρη της σκιάς την ημέρα του θερινού ηλιοστασίου και είχε μικρότερο μήκος και η δεύτερη και μεγαλύτερη αντιπροσώπευε την πορεία της σκιάς την ημέρα του χειμερινού ηλιοστασίου. Ενδιάμεσα υπήρχε μία ευθεία που αντιπροσώπευε την σκιά στις μέρες της ισημερίας και οι δύο καμπύλες συνδέονταν με εννέα παράλληλες ευθείες που έκαναν δυνατή την ανάγνωση της ώρας.
Κλεπτομνήμων

ΙΣΤΙΟΠΛΟΙΚΟΣ ΑΓΩΝΑΣ - ΑΝΥΠΑΡΚΤΗ ΕΙΚΟΝΑ

Ο αγώνας ξεκίνησε μεσημέρι με ήλιο λαμπρό και τα σκάφη σε άναρχη παράταξη να περιμένουν το σύνθημα..Red Dragon, Tanuska, Βικτώρια, Κύμα και όλα τα υπόλοιπα το ένα δίπλα στο άλλο. Πρώτο σκέλος Βεσπασιανός,δεύτερο σκέλος,τρίτο….
Ο ήλιος έδειχνε απόγευμα και φάνηκαν τα σημάδια που έδειχναν το μέρος του τερματισμού. Ένα-ένα τα σκαφη με τα πανιά τους ορθάνοιχτα πλησίαζαν να φθάσουν στο λιμανάκι. Η βολική μπουκαδούρα οδηγούσε παράλληλα με τη στεριά, τα σπίτια καί τους παραθαλάσσιους μπαξέδες.
Σίγουρα, όποιος θα κοιτούσε από την παραλία, θα νόμιζε ότι είχε να κάνει με μια οικογένεια αποδημητικών λευκών θαλασσινών πουλιών πού επέστρεφαν όπως κάθε βράδυ στην φωλιά τους μετά την περιπλάνηση της ημέρας. Στήν αποβάθρα πρόβαλαν τα γκρίζα σπίτια των ψαράδων με τα κόκκινα δίχτυα απλωμένα πάνω σε κοντούς πασσάλους.
Από τίς δεμένες βάρκες μερικοί νεαροί σήκωναν στα χέρια τους ψάρια στο χρώμα του μολυβιού καί τα πέρναγαν στίς κοπέλες πού είχαν τα πανέρια ακουμπισμένα στο πλάι των γοφών τους, ενώ παρακεί άλλοι άντρες καθισμένοι καταγής, με τα πόδια τους ανοικτά, έραβαν δίχτυα πού δεν τελείωναν ποτέ.
Παραπέρα έβραζαν μαστέλα από ταννίνη για τη βαφή των διχτιών καί πέτρινα τοιχάκια χώριζαν τους μικρούς παραθαλάσσιους μπαξέδες, οπού οί βάρκες μπερδεύονταν με τίς καλαμιές καί τα φυτώρια, ενώ γυναίκες με το στόμα τους γεμάτο καρφιά βοηθούσανε τους άντρες τους πού ήταν ξαπλωμένοι κάτω από τίς καρίνες των πλεούμενων τους για να τα μαστορέψουν.
Τα υπόστεγα των σπιτιών προστάτευαν τίς κομμένες στα δύο ξεραμένες ντομάτες, τα μικρά παιδιά έψαχναν κάτω από τις πέτρες για σκουλήκια, καί οι γέροι πότιζαν με εντομοκτόνο τίς ρίζες των κηπευτικών τους, ενώ τα κίτρινα πεπόνια μεγάλωναν κρυμμένα πίσω από τη φυλλωσιά τους.
Οι γριές τηγάνιζαν καλαμαράκια καί χταπόδια ή άλευρωμενους κολοκυθοκορφάδες, καί στο καρνάγιο έκανε την εμφάνιση της μια πλώρη τράτας πού μόλις έβγαινε από το ροκανι του ξυλουργού, καί ένας καβγάς ανάμεσα σε νεαρούς καλαφάτες φούντωνε γεμάτος απειλές καί μαύρο κατράμι, ενώ παραπέρα άρχιζε ή παραλία με τα μικρά κάστρα καί τα ηφαίστεια στην άμμο πού τα παιδιά φεύγοντας με το σούρουπο είχαν εγκαταλείψει…
Τα χαμηλά ταβερνάκια δίπλα στο κύμα είχαν ανάψει ήδη τα πολύχρωμα φωτάκια τους και οι σερβιτόροι πυρετωδώς έστρωναν λευκά τραπεζομάντηλα σε κόκκινα τραπέζια με πλαστικές καρέκλες κάτω από τα αρμυρίκια.
Το βράδυ όλα τα πληρώματα μαζί, ανάμεσα τερψιλάγνων ορεκτικών και περισσεύματος οίνου ανέλυαν τακτικές κι αγώνες που δεν έγιναν ποτέ…

Η μοναξιά της

ΜΟΝΑΞΙΑ

Η μοναξιά είναι βροχή,
τα βράδια απ΄τη θάλασσα ανεβαίνει,
από κάμπους κρυμμένους και χαμένους.
Στον ουρανό πλανιέται
κι από εκεί στην πόλη πέφτει.
Πέφτει σε ώρες στο πρωί
όταν τα σώματα χωρίζουν,
και μέσα σε σοκάκια γυρνούν θλιμμένα.
Κι ακόμη,όταν οι άνθρωποι
στο ίδιο κρεββάτι χώρια είναι,
τότε πάει κι αυτή να κοιμηθεί,
όπου την πάνε …Οι ποταμοί.